Social media i dostępność cyfrowa – jak tworzyć treści dostępne dla wszystkich?

Myśląc o dostępności Twojego biznesu dla osób ze szczególnymi potrzebami, należy pamiętać również o komunikacji w mediach społecznościowych.

Mogłabym Ci teraz tu pisać mądre zdania, jakie to te social media są ważne i co tam robimy. Tylko Ty wiesz o tym. I tylko od Ciebie zależy, co zrobisz dalej.

Jeśli chcesz wiedzieć jak sprawić, że:

• grafiki z informacjami o promocjach wrzucane na FB będą zrozumiałe i możliwe do “przeczytania” dla słabowidzących czy niewidomych,
• fimiki na stories będą oglądane, a nie przesuwane po sekundzie odsłuchania, przez brak napisów,
• będziesz lepiej postrzegany poprzez pokazanie, że myślisz o wszystkich, nie tylko młodych i w pełni zdrowych,
• Twoi dziadkowie lub Ty w przyszłości, będziesz w stanie korzystać z mediów społecznościowych,

to zapraszam do lektury.

Poniżej podzielę się z Tobą wskazówkami, jak komunikacja w mediach społecznościowych, będzie nie tylko zgodna z regulacjami prawnymi (np. w przypadku e-commerce i dyrektywy EAA), ale także będzie dostępna dla szerokiego grona odbiorców.

O co chodzi z tą dostępnością cyfrową?

O dostępności cyfrowej pisałam już kilka razy. W wielkim skrócie to usuwanie barier i zapewnianie równego dostępu do treści cyfrowych dla jak największej liczby użytkowników.

Mówiąc o dostępności, zwykle myślimy o osobach z niepełnosprawnościami i osobach starszych, ale tak naprawdę działamy tu z myślą o lepszych doświadczeniach wszystkich.

Więcej o dostępności cyfrowej przeczytasz w artykułach:

• Dostępność w ecommerce – od czego zacząć?
• Narzędzia do samodzielnego audytu dostępności strony
• Samodzielny audyt dostępności – jak go przeprowadzić?

Dostępność platform społecznościowych

Pod koniec czerwca tego roku (czyli 2025) weszła w życie ustawa o zapewnianiu spełniania wymagań dostępności niektórych produktów i usług przez podmioty gospodarcze.

Powstała ona na podstawie wymagań dyrektywy EAA (European Accessibility Act) i skierowana jest ona do biznesu, który ma zapewnić dostępność niektórych produktów i usług, w tym ecommerce.

Sektor biznesowy musi po prostu wpisać dostępność w DNA swojej komunikacji.

Jak to mówią “lekko już było”. Na szczęście szereg platform społecznościowych oferuje narzędzia i zasoby, które mogą pomóc w pracy. Są też międzynarodowe wytyczne WCAG, które tłumaczą jak zapewnić dostępność tworzonych treści.

Przejdźmy zatem do konkretnych wskazówek związanych z dostępnością cyfrową w social media, a potem sprawdźmy jakie funkcjonalności oferują same platformy.

Dostępność w social media – jak tworzyć dostępne treści?

Poniższe wskazówki przydadzą się nie tylko tworzenia treści do mediów społecznościowych. Wykorzystaj je także, pisząc artykuły, wpisy na blog czy cokolwiek, co będziesz publikować w Internecie. A może znasz już te zasady?

1. Podstawa: prosty język

Jasne, zwięzłe i zrozumiałe teksty to podstawa. Pozwalają każdemu z nas łatwo znaleźć potrzebną informację, zrozumieć ją i wykorzystać w praktyce.

Główne cechy prostego języka to:

• używanie powszechnie znanych słów,
• tworzenie krótkich zdań,
• dziel tekst na akapity i unikaj ścian tekstu,
• dbanie o przejrzystą strukturę tekstu,
• unikanie albo wyjaśnienie skrótów i profesjonalnego słownictwa,
• unikanie skomplikowanych konstrukcji gramatycznych,
• nie zastępuj liter znakami specjalnymi (np. gwiazdki mające zatuszować przekleństwo),
• jeśli chcesz stosować inkluzywny język, to zamiast np. zrobił_a, napisz zrobił/zrobiła – czytnik ekranu przeczyta wersję z podkreślnikiemzrobił podkreślnik a”,
• unikanie zbędnych ozdobników, przymiotników i treści dla zwiększenia objętości tekstu.

Informacje powinny być zrozumiałe już po pierwszej lekturze, tak aby czytelnik nie musiał zadawać dodatkowych pytań, by pojąć sens komunikatu

2. Formatuj treści

Formatowanie treści polega na odpowiednim uporządkowaniu i wizualnym przygotowaniu tekstu, grafik lub innych materiałów, tak aby były łatwe do przeskanowania i przejrzyste w odbiorze.

Formatowanie treści w mediach społecznościowych (i nie tylko) obejmuje m.in.:

• dzielenie tekstu na krótkie akapity,
• stosowanie nagłówków,
• tworzenie list,
• unikanie stosowania emotikon jako punktatorów w listach,
• wyróżnianie (np. pogrubianie) najważniejszych informacji,

 

3. Umieszczaj teksty alternatywne pod zdjęciami i grafikami

Treści alternatywne (alty) to opisy tego, co widać na zdjęciach i grafikach. Są napisane tak, żeby osoby niewidome lub słabo widzące mogły dowiedzieć się, co pokazuje obraz, gdy ich komputer go opisuje.

Alty dodajemy na www, w apkach, w dokumentach cyfrowych i właśnie też w social media.

Jest kilka zasad tworzenia altów, a główne z nich to:

• przekazują sens i cel grafiki,
• krótkie, zwięzłe i dokładne opisy,
• napisane są prostym językiem,
• grafiki dekoracyjne są odpowiednio oznaczone lub posiadają tzw. pusty alt (niestety w mediach społecznościowych nie zawsze jest to możliwe),
• każdy alt w ramach jednej publikacji powinien być unikalny i dopasowany do konkretnego obrazu oraz miejsca publikacji.

Więcej o alternatywach tekstowych piszę w artykule o tym, od czego zacząć działania z dostępnością cyfrową.

Na Faceboku przykładowo należy wejść w edycje zdjęcia i tam dodać własny tekst alternatywny albo pozwolic na jego wygenerowanie przez AI. Choć ten tekst automatyczny, niekoniecznie jest tym, co chcemy przekazać („Może być zdjęciem przedstawiającym tekst…”)

 

4. Dbaj o kontrast i czytelność

Tekst powinien wyraźnie odróżniać się od tła – najlepiej, gdy jest bardzo ciemny na jasnym tle lub odwrotnie.

Jak zapewnić odpowiedni kontrast i czytelność tekstu?

• nie umieszczaj tekstu na kolorowych, wzorzystych tłach,
• wybieraj prostą, dużą i czytelną czcionkę,
• sprawdzaj kontrast odpowiednimi narzędziami, nie na oko.

Zgodnie z wytycznymi dostępności WCAG prawidłowy kontrast dla tekstów ma takie parametry:

• dla normalnego tekstu minimalny kontrast to 4,5:1 (do 19 pogrubionej 19 lub 24 px tekstu normalnego);
• dla dużego tekstu i elementów nietekstowych to 3:1.

Kontrast kolorów sprawdzisz to takimi narzędziami jak:

• WebAIM Contrast Checker (nowa karta),
• Colour Contrast Analyser (nowa karta),
• WAVE (nowa karta).

 

Zasady nie dotyczą logo, tekstów dekoracyjnych i elementów nieprzekazujących istotnych informacji.

5. Dołączaj napisy do wideo i twórz audiodeskrypcję

Napisy pomagają osobom niesłyszącym lub słabo słyszącym odbiór filmu, ale i są przydatne każdemu z nas, bo:

• pomagają lepiej zrozumieć i zapamiętać tekst,
• pozwalają na oglądanie w hałaśliwym otoczeniu lub tam, gdzie to nie możliwe i jest cisza,
• wspierają naukę języków obcych,
• poprawiają również SEO (optymalizację pod kątem wyszukiwarek).

Czym jest audiodeskrypcja?

Audiodeskrypcja to opisanie głosem, co przedstawia film: obraz oraz dźwięki (dialogi, efekty dźwiękowe). Tworzymy ją przede wszystkim dla osób niewidomych i słabowidzących, pomagając im wyobrazić sobie, co dzieje się na ekranie.

Napisy należy umieścić na filmie, tak aby były widoczne. Czyli nie na obrazie, a na odpowiednio kontrastowym tle. Poniżej zobacz różnicę:

 

6. Zachowaj umiar w stosowaniu emotikon i hashtagów

Ostrożnie stosuj emotikony, bo utrudniają one odbiór treści przez osoby korzystające z czytników ekranu. Są one odczytywane zgodnie z ich niewidocznymi nazwami, np. “przycisk-ze-znacznikiem-wyboru” lub “white heavy check mark”, gdy użyjesz ✅. Dlatego:

• nie zastępuj nimi słów,
• nie używaj ich jako punktorów w listach,
• staraj się umieszczać emotikony na końcu zdania zamiast na początku, aby nie rozpraszać użytkownika,
• w hashtagach składających się z kilku wyrazów każdy wyraz rozpoczynaj wielką literą, dzięki czemu czytniki ekranów będą wiedziały, że to dwa słowa, np. #DostępneTreści, #DostępnośćCyfrowa,
• jeśli możesz, to hashtagi dodawaj w komentarzu pod postem, zamiast w treści posta.

Same platformy społecznościowe oferują różne ułatwienia dotyczące tworzenia dostępnych treści. W kolejnym artykule pokażę, np. jak dodawać alty na Fb czy jak zrobić dostępną karuzelę na Linkedin.

 

Źródło grafiki w obrazku wyróżniający.